Hồi năm 2016, có 19 người Việt ứng cử trong Tháng Mười Một. Nhưng đến kỳ bầu cử này, có đến 24 người Việt Nam ứng cử 16 chức vụ, đại diện các hội đồng, địa hạt, và khu vực, từ thành phố đến tiểu bang. Đây là kỳ bầu cử có người Việt ra ứng cử nhiều nhất từ trước tới nay ở Orange County.

Trong số 24 người này, có tám người tái ứng cử gồm Janet Nguyễn (tái ứng cử Địa Hạt 34 Thượng Viện California), Michael Võ (tái ứng cử Hội Đồng Thành Phố Fountain Valley), Thu-Hà Nguyễn (tái ứng cử Hội Đồng Thành Phố Garden Grove, Khu Vực 3), Phát Bùi (tái ứng cử Hội Đồng Thành Phố Garden Grove, Khu Vực 4), Trí Tạ (tái ứng cử Thị trưởng Westminster), Dina Nguyễn (tái ứng cử Đặc Khu Thủy Cục Orange County, Khu Vực 1), Nguyễn Quốc Lân (tái ứng cử, Hội Đồng Giáo Dục Garden Grove, Khu Vực 2), Khanh Nguyễn (tái ứng cử, Hội Ðồng Giáo Dục Westminster, Khu Vực 3).

Trong số tám người tái ứng cử, có hai người không có đối thủ, là ông Nguyễn Quốc Lân và Khanh Nguyễn, coi như thắng cuộc bầu cử năm nay, nên sẽ không có tên trong lá phiếu.

Năm người lần đầu tiên ứng cử, có nghĩa đây là lần đầu tiên họ ứng cử một chức vụ chính quyền, gồm Duke Nguyễn (cảnh sát trưởng Orange County), Dominique Phạm (Hội Đồng Giáo Dục Đại Học Cộng Đồng, Khu Vực 1), Tâm (Nick) Lecong (Hội Đồng Thành Phố Fountain Valley), Amy West (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Tài Đỗ (Hội Đồng Thành Phố Westminster).

Mười một người còn lại từng ít nhất một lần ứng cử một chức vụ nào đó trước đây, gồm Tyler Diệp (Địa Hạt 72 Hạ Viện California), Xavier Nguyễn (Học Khu Westminster, Khu Vực 2), Tom Nguyễn (Hội Đồng Thành Phố Fountain Valley), Duy Nguyễn (Hội Đồng Thành Phố Garden Grove, Khu Vực 3), Joe Đỗ Vinh (Hội Đồng Thành Phố Garden Grove, Khu Vực 4), Andy Quách (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Charlie Chí Nguyễn (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Khải Đào (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Frances Nguyễn (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Samantha Bảo Anh Nguyễn (Hội Đồng Thành Phố Westminster), Andrew Nguyễn (Đặc Khu Vệ Sinh Midway City), Andy Quách (Đặc Khu Vệ Sinh Midway City).

Và trong 24 ứng cử viên gốc Việt này có sáu người là phụ nữ. Đặc biệt, cũng trong số các ứng cử viên này có đến 13 người mang họ Nguyễn, chiếm hơn một nửa!

Xếp hàng 15 phút để được bỏ phiếu

Khoảng 12 giờ trưa Thứ Ba, trời nắng nóng nhưng nhiều người vẫn dành thời gian để đi bỏ lá phiếu của mình. Một trong những phòng phiếu ở Little Saigon có nhiều đồng hương đến bỏ phiếu là trường tiểu học Morningside ở Garden Grove. Không khí ở đây rất nhộn nhịp vì rất nhiều người thuộc nhiều sắc dân đi bầu và trong đó là nhiều người gốc Việt.

Một đồng hương có tên là Andy cho phóng viên Người Việt biết không khí bầu cử vui. Cũng như nhiều đồng hương khác, ông Andy đến bỏ phiếu để ủng hộ những ứng cử viên gốc Việt và ông cho rằng Thượng Nghị Sĩ Janet Nguyễn có rất nhiều cơ hội được tái đắc cử.

Một đồng hương khác đi bầu tại trường Morningside là ông Richard Từ Hoàng. Theo ông, không khí bầu cử năm nay đông vui hơn những năm trước vì ông phải xếp hàng 15 phút mới được bỏ phiếu và ông thấy có nhiều người gốc Việt đến trường tiểu học này để bỏ phiếu. Cũng như nhiều đồng hương khác, ông Richard muốn ủng hộ những ứng cử viên gốc Việt và hy vọng họ sẽ đắc cử.

Bà Hoa Trương, cư dân Garden Grove, cùng người thân dành thời gian đến bỏ phiếu. Bà kiệm lời, nhưng cũng cho phóng viên Người Việt biết bà ủng hộ những ứng cử viên gốc Việt.

Anh Minh Nguyễn, một người gốc Việt quan tâm đến chính trị Mỹ, cho hay anh hy vọng cuộc bầu cử năm nay sẽ đem lại sự đổi mới. Anh dự đoán, đảng Dân Chủ sẽ giành lại quyền kiểm soát Hạ Viện. Theo anh, nước Mỹ sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nếu điều này xảy ra. Đảng Dân Chủ hiện nay cần thêm 23 ghế để chiến thắng đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện.

Trước cuộc bầu cử thì cả Thượng Viện và Hạ Viện Mỹ đều do đảng Cộng Hòa nắm giữ. Một số người cho rằng, nếu đảng Dân Chủ kiểm soát lại Hạ Viện thì sẽ xảy ra tình trạng nội bộ nước Mỹ đấu đá lẫn nhau. Các chính sách cần được thông qua vì thế sẽ bị trì trệ.

Anh Hoàng Trần thì lại có ý kiến khác. Anh muốn đảng Cộng Hòa sẽ tiếp tục chiến thắng tại Thượng Viện và Hạ Viện vì gia đình anh vốn ủng hộ đảng Cộng Hòa của ngài John Mccain từ xưa đến nay. Tuy nhiên, anh nói rằng, đối với đa số các ứng viên gốc Việt có nhiều đóng góp cho cộng đồng anh đều ủng hộ họ nhiệt tình không quan trọng là đảng Cộng Hòa hay Dân Chủ.

Chọn người xứng đáng

Tại phòng phiếu Thư Viện Westminster, khá đông cử tri gốc Việt thuộc thành phố Westminster xếp hàng chờ vào làm nhiệm vụ công dân. Từ bãi đậu xe, hai vợ chồng ông Sơn Đỗ, cư dân Westminster, cùng bước vào nói lên nguyện vọng của mình.

Ông nói: “Dĩ nhiên là tôi có lựa chọn của mình, từ cấp liên bang tới tiểu bang, rồi tới địa phương.”

Nhưng với vợ chồng ông, có một vấn đề cấp bách nhất: “Đó là ‘rent control.’ Là những người sống bằng tiền hưu cố định, việc chủ đất lên giá một cách vô trách nhiệm gây ra rất nhiều khó khăn cho chúng tôi. Chuyện này ảnh hưởng đến tất cả lối xóm quanh tôi và những người ở ‘mobile home’ ở mọi nơi.”

Bằng giọng chia sẻ, ông nói: “Cách nay không lâu, hai cha con ông Lowenthal có ghé nhà tôi và có hứa sẽ quan tâm đến đời sống của những người như vợ chồng tôi.”

Em Tony Đặng, cũng ở Westminster, vui vẻ đứng bên xe trong bãi đậu xe, chờ bạn bè đang bên trong phòng phiếu cho biết “rent control” cũng là một trong những lý do khiến em muốn đi bầu lần này. “Năm nay em 26 tuổi nhưng em muốn sử dụng sức mạnh của lá phiếu người dân.”

Khi được hỏi là người gốc Việt, em nghĩ sao về những ứng cử viên gốc Việt lần này, em cười: “Em không nghĩ người gốc Việt nên bầu cho người gốc Việt. Chúng ta nên lựa chọn người xứng đáng đại diện mình, gốc gì thì cũng là người Mỹ.”

Một trong những lý thú bất ngờ là cử tri gốc Việt năm nay có nhiều người ngả qua đảng Dân Chủ. Bà Denise Nguyễn, ở Westminster, nói ngắn gọn: “Từ Janet Nguyễn, tôi bầu tất cả những ai theo Dân Chủ hoặc tuân theo dường lối Dân Chủ.”

Ông Jack Trương, ở Westminster, cười: “Tôi là người Cộng Hòa ‘kinh niên,’ nhưng mấy năm nay, ‘ông kia’ làm tôi chán tới cổ. Kỳ này, tôi cứ lựa Dân Chủ mà bầu.”

Ông Hoàng Thanh Điền, ở Westminster, xoa tay khoan khoái: “Tôi tin ông Trí Tạ sẽ đắc cử lần nữa. Về ông Tyler Diệp, lúc dầu tôi hơi phân vân, nhưng khi thấy nhiều ‘flier’ nói xấu ông ấy một cách vô liêm sỉ, tôi bầu ngay cho ông ấy.”

Bà Diana Nguyễn, ở Huntington Beach, trình bày: “Tôi chỉ bầu vì học đường là chuyện hết sức quan trọng.”

Bà Ngọc Sương, cư dân Westminster, cho biết: “Tôi và con trai Thành Nguyễn đi với nhau cho vui. Cháu nó năm nay 19 tuổi. Bầu cử là quyền lợi mà không làm là thiệt thòi.”

Chị Goergina Phạm, cư dân Westminster, “hy sinh” giờ nghỉ trưa để đi bầu ở nhà thờ Westminster Christian Assembly, Westminster.

Tuy công việc rất bận nhưng chị dành hàng giờ đồng hồ để cân nhắc kỹ trước khi đặt bút vào lá phiếu. “Tôi quan tâm tới hầu hết các vấn đề như bầu thống đốc, thượng nghị sĩ tiểu bang… cho đến các chức tước địa phương như bầu dân biểu, cảnh sát trưởng, thị trưởng. Duy chỉ có bầu các phó thẩm phán tòa án phúc thẩm thì tôi bỏ phiếu trống. Tôi ưu tiên lựa chọn của mình cho phụ nữ và người Việt Nam. Về các dự luật, tôi quan tâm tới các dự luật liên quan tới y tế và tới việc kiểm soát giá thuê nhà,” chị nói.

Cô Nancy Phan, cư dân Fountain Valley, nhỏ nhẹ nói: “Học đường là mối quan tâm hàng đầu của tôi. Kế đến là kiểm soát súng.”