Trong thời buổi kinh tế khó khăn, nghề nail đã mang về cho cộng đồng người Việt luồng gió mới, là một nghề giúp người Việt “xóa đói, giảm nghèo” ngay trên đất Mỹ, khi mà tỷ lệ người Việt tốt nghiệp đại học là 23,6%, trên đại học là 7%, thấp hơn các sắc dân Châu Á ở Mỹ.

Đi vào quỹ đạo ổn định

Chị Hằng định cư ở Mỹ đã được hơn 4 năm, và trong khoảng thời gian đó thì chị sống bằng nghề nail. Lúc ở Bến Tre chị làm việc cho một Ngân hàng Nông nghiệp, công việc ổn định, sang Mỹ chị bắt đầu theo nghề nail, và vì trình độ tiếng anh của chị không được tốt nên chị bị hạn chế về mặt nếu chị muốn đi làm hãng, xưởng (công ty) được nên nghề nail xem ra rất phù hợp.

Khoảng thời gian khi chị mới bắt đầu học nghề khá vất vả, chị phải đi học lấy bằng nghề nail (chứng chỉ hành nghề), khi có bằng thì chị làm ở Cali, nhưng tiền lương rất thấp, không thể trang trải đủ tiền học cho con. Và chị đã tìm hiểu sang các bang lân cận, tiệm nào lương cao là chị lập tức xin vào ngay. Cuối cùng chị cũng có một công việc với mức lương cao hơn, cũng đỡ cho chị một phần nào nhưng vẫn còn rất nhiều thứ chị phải lo, phải trang trải nhiều khoản phí khác nữa.

Bang nơi mà chị làm nail là bang lạnh nên thời tiết rất khắc nghiệt, mùa đông ngoài trời tuyết rơi, trong phòng phải gắn máy “hít” để sưởi ấm, đắp mền điện, tuy nhiên máy “hít” rất độc dễ gây chảy máu cam do người Việt quen sống ở vùng nhiệt đới. Nhiều thợ nail qua bang lạnh làm chừng 3 tháng không chịu lạnh nổi phải quay lại Cali làm nghề khác.

Trong tiệm nail ở Mỹ chia làm 3 công việc chính: Nail, bột (đắp hóa chất tẩy sơn trên móng cũ) và wát (tỉa lông mày, râu, tóc). Trong đó, công việc đắp bột là độc hại nhất, do thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với hóa chất nên thường để nam làm, lương cũng cao hơn.

Trung bình một bộ móng có giá 35 USD, nhưng do có nhiều người cạnh tranh nhau nên giá đã giảm còn 25 USD, và hiện nay chỉ còn 15-20 USD. Mỗi tuần thợ nail kiếm được 1.100-1.600 USD, tuy nhiên, họ đã phải cạnh tranh khốc liệt giữa thợ với nhau và cả thợ với chủ.

Đa số chủ tiệm nail có gốc là dân miền Tây Nam bộ, nên phong cách miền Tây bao trùm lên các tiệm. Trước hết là chuyện sắp tua, nếu ngày thứ 2 tua đầu thì sang thứ 3 là tua chót. Hôm nào vô tua chót, không có khách yêu cầu là ngày đó “hẻo” luôn, lương giảm mà tiền tip (bo) cũng không có. Trong tiệm, những thợ nail thường dùng từ tiền “tê”, nếu nói tiền tip khách Mỹ sẽ biết.

Gặp những khách VIP nếu thợ nail là nữ giỏi tiếng Anh, tay nghề khá thì tiền bo rất hậu hỹ. Do nghề này hái ra tiền nên tiệm nào mà có số lượng khách quen hay khách hàng thân thiết đông thì sẽ khấm khá hơn. Và cũng có tình trạng cạnh tranh nhau quá gay gắt dẫn đến nhiều cuộc khẩu chiến trên mạng xã hội facebook.

Cứu cánh cho người Việt đang sống trên đất Mỹ

Chị Na (gốc ở Vũng Tàu, năm nay hơn 50 tuổi, đã có cháu ngoại, làm nghề nail khá lâu) đang định cư Mỹ cho biết: “Mỗi tuần kiếm được 1.100 USD là tui vui rồi, có tiền gửi về Việt Nam nuôi cháu ngoại”. Nghề nail đối với bản thân chị là một nghề làm ổn định, chị không ganh đua hay cạnh tranh với ai, chị chỉ hoàn thành thật tốt công việc của mình. Chị ăn mặc rất bình thường, không se sua đồ hiệu vì như vậy khách tưởng mình quá giàu sẽ bo ít.

Còn Minh, một sinh viên Việt Nam du học Mỹ vào làm tiệm nail được 3 tháng nay, cậu rất siêng năng, ngoài việc làm móng, cậu còn chạy việc vặt giúp những người khác nên được mọi người yêu quý. Minh tâm sự: “Em học kỹ sư máy tính nên công việc này để làm thêm, nhưng nó sẽ gắn bó với em suốt thời gian em ở Mỹ du học. Nghề nail sẽ giúp em vươn xa hơn trong học tập, làm vơi bớt gánh nặng từ phía gia đình ở Bình Dương”.

Tuy nhiên, hiện nay Sở Lao động ở Tiểu bang Connecticut Hoa Kỳ đã ra lệnh đóng cửa 23 tiệm nail với lý do: lương tối thiểu của Tiểu Bang CONN là 9,15 USD/giờ nhưng những tiệm nail này chỉ trả 5,00 USD/giờ cho một số nhân viên.

Theo điều tra của Sở Lao động thì các chủ tiệm nail cho rằng các nhân viên của họ tuy lãnh 5 USD/giờ nhưng được nhiều tiền tip (hoa hồng). Vào đầu năm 2015, Sở Lao Động Hoa Kỳ đã gửi thư cảnh báo tới các tiệm nail trong vùng cho biết các tiệm nail không có qui chế giống như các nhà hàng ăn uống (restaurants), do đó nhân viên phải được trả theo đúng qui định lương tối thiểu của tiểu bang. Trong số các tiệm nails đóng cửa, có nhiều tiệm bị phạt vì người chủ đã giành tiền tip với các nhân viên.

Theo luật mới của sở thuế IRS Liên Bang năm 2015, thì tiền tip là khoảng sẽ buộc các cơ sở kinh doanh khai thuế. Trường hợp chủ tiệm có ý định giành chia tiền tip với nhân viên thì sẽ bị phạt. Còn trường hợp chủ cũng làm các công việc như nhân viên thì họ cũng được quyền chia tiền tip. Còn họ không làm gì cả (ngoài việc điều hành tiệm) mà đòi chia thì nhân viên phải báo cáo ngay cho Sở Lao động được biết.

Báo cáo cho Sở Lao động có thể ở chế độ “ẩn danh” (anonymous) nếu không muốn hoặc sợ bị chủ tiệm trả thù. Trong các tiệm nail bị đóng cửa, có tiệm bị phạt lên tới 10.000 USD là tiệm Branford’s Sera Nails. Các tiệm Nail này sẽ được mở cửa trở lại sau khi đóng phạt và chịu quản chế theo điều Luật Lao động của tiểu bang.

Như vậy, nghề nail của người Việt đang định cư tại Mỹ nay đã đi vào quỹ đạo ổn định, khi kinh doanh nghề này không chỉ mang tính cạnh tranh nghề nghiệp mà còn phải tuân thủ luật pháp nước sở tại và bảo vệ quyền lợi cho người lao động, có như vậy, nghề nail mới thật sự là một cứu cánh của người Việt trên đất Mỹ.