Với mục đích “phải cho mọi người biết để không đi vào con đường bị người ta gạt tinh vi như thế,” người phụ nữ ngoài 60 tuổi đã đến tòa soạn báo Người Việt cùng với tất cả hồ sơ xin việc cũng như bản copy toàn bộ nội dung cuộc phỏng vấn mà “công ty tuyển người” thực hiện qua mạng với bà vào tuần đầu Tháng Hai vừa qua.

• Email báo tin chuẩn bị phỏng vấn

Vừa bị mất việc tại hãng máy bay do công ty chuyển đi nơi khác, bà Hương Phạm, cư dân Garden Grove, vội vã lên internet tìm việc.

“Tôi gửi resume lên nhiều trang mạng tìm việc lắm, tôi không muốn làm kẻ ăn bám,” bà nói.

Chỉ đôi ba ngày sau khi tìm kiếm việc, bà Hương nhận được email từ một người tên Ruth Williamson với địa chỉ “ruthwilliamson246@gmail.com”

Email này cho biết “resume” của bà Hương đã được Phòng Nhân Sự chấp nhận, và họ cho rằng bà có thể thích hợp với một số công việc như phục vụ khách hàng, tiếp tân, nhập dữ liệu, thư ký hành chánh, nhân viên trực điện thoại, phụ trách mạng lưới điện toán.

“Tôi tin là bà sẽ thấy thú vị hơn khi biết thêm nhiều thông tin về địa điểm cũng như nội dung công việc sẽ làm. Giám đốc tuyển người, ông Alexander Scott, sẽ có buổi phỏng vấn trực tuyến với bà qua Google Hangouts (một ứng dụng nhắn tin, gọi điện thoại miễn phí – NV),” email gửi bà Hương viết.

Ngay sau đó, email này cũng hướng dẫn bà Hương cách cài đặt ứng dụng Google Hangouts và yêu cầu bà cũng phải tạo một tài khoản Gmail nếu bà chưa có.

“Khi đã cài đặt Google Hangouts rồi thì bà gõ email ‘interview.desk211@gmail.com’ để bắt đầu cuộc đàm thoại với ông Alexander. Mã số xác định cuộc phỏng vấn của bà là CSR-739. Hãy gửi mã số này về cho giám đốc nhân sự ngay khi hai người tiếp xúc được với nhau trên Google Hangouts,” email hướng dẫn.

Cuối email là tên “Jardine Matheson” từ Phòng Nhân Sự.

Sau khi nhận được email, bà Hương cảm thấy rất vui và thực hiện những yêu cầu được đặt ra để bắt đầu cho cuộc phỏng vấn trực tuyến.

• Cuộc phỏng vấn trực tuyến

Bà Hương dùng Google Hangouts để kết nối vào email của người tên Alexander vào lúc gần 2 giờ chiều ngày Thứ Ba, 7 Tháng Hai.

Sau lời chào hỏi, bà Hương được người phía bên kia giới thiệu là “Mr. Alexander Scott” và người cùng tham gia cuộc phỏng vấn bà Hương là Jardine Matheson.

Họ yêu cầu bà Hương cho biết nơi ở của bà trước khi bắt đầu. Bà nói bà ở Garden Grove.

Người tên Alexander cho biết những vị trí đang cần người và hỏi bà muốn xin làm việc nào. Bà Hương chọn làm người nhập dự liệu và thư ký hành chánh.

Phía “công ty tuyển người” cho bà biết rằng sự trả lời nhanh nhạy sẽ được tính đến và hãy cố gắng hết sức trong việc đáp ứng nhanh chóng những yêu cầu để cuộc phỏng vấn được kết thúc luôn khi đó.

Tiếp theo, họ gửi cho bà Hương những giới thiệu tóm tắt về công ty có tên là Jardine Matheson, một công ty thương mại được thành lập từ năm 1832 tại Trung Quốc, nay là một tập đoàn kinh doanh đa dạng chủ yếu tập trung ở Châu Á, có 440,000 nhân viên làm việc.

Họ cũng đề nghị bà Hương vào trang nhà của công ty này là www.jardines.com để xem cho có cái nhìn tổng quan hơn.

“Văn phòng chúng tôi ở gần nơi cư ngụ của bà sẽ được xây xong trong ba tháng nữa. Vì thế công việc sẽ được làm tại nhà cho đến khi cơ sở được hoàn thiện,” ông Alexander viết.

Ông tiếp, “Hãy lưu ý, nếu bà được mướn thì công ty sẽ cung cấp cho bà những thiết bị cần thiết để bà làm việc ngay tại nhà như một văn phòng nhỏ. Giờ làm việc thì linh động và bà có thể làm ở đâu bà muốn. Lương chính thức là $24/giờ, lương trong thời gian huấn luyện là $16/giờ. Bà có thể nhận lương mỗi hai tuần hoặc mỗi tháng hai lần bằng check hoặc chuyển thẳng vào ngân hàng. Bà sẽ làm việc từ 30 đến 40 giờ mỗi tuần, và nếu được thuê, bà sẽ là nhân viên chính thức của công ty luôn chứ không phải là một người ‘independent contractor.’”

Tiếp theo ông ta liệt kê ra nhiệm vụ công việc mà bà phải làm là gì và hỏi “Bà có thể đáp ứng được những yêu cầu này một cách hiệu quả sau khi được huấn luyện không?”

Dĩ nhiên bà Hương trả lời, “Tôi hy vọng sẽ được hướng dẫn trong công việc này.”

Ông ta nhắc lại việc được làm tại nhà, muốn làm sáng, trưa, chiều, tối hay làm ở đâu cũng được miễn thuận tiện, trong khi chờ văn phòng mới khánh thành. Ông ta cũng nhắc lại mức lương bổng.

Bà Hương hỏi “Công ty ông ở đâu và tôi sẽ liên lạc với ông như thế nào?”

“Chi nhánh mới của chúng tôi được xây ở Garden Grove. Bà liên lạc với tôi qua Google Hangouts,” ông ta trả lời.

Ông ta tiếp tục cung cấp thêm cho bà Hương về những quyền lợi mà bà sẽ hưởng nếu được mướn, từ tiền làm thêm giờ, lương hưu bổng, 401K, bảo hiểm y tế, ngày phép và cả hai tuần nghỉ bệnh, cũng như cách thức nộp bảng tính giờ làm việc vào mỗi Thứ Sáu.

Ông ta nói sẽ email cho bà Hương toàn bộ thông tin cần thiết vào ngày hôm sau.

Ngay sau đó, ông ta gửi cho bà Hương 12 câu hỏi yêu cầu trả lời, như bà tìm việc mới trong bao lâu rồi, có đang đi làm ở đâu không, có sẵn sàng làm việc ngay không, có thông thạo dùng Word và Excel không, có đánh máy được tối thiểu 30 từ mỗi phút không, có máy in, máy scan, máy fax, máy copy không,…

Bà Hương nói “chỉ có máy in và máy scan.”

Sau khi bà Hương trả lời, người phỏng vấn tỏ vẻ hài lòng và hỏi thêm nếu được mướn thì muốn nhận lương mỗi hai tuần hay sao, có muốn chuyển tiền thẳng vào ngân hàng không, ngân hàng của bà là gì…

Ông ta cho biết đã chuyển toàn bộ câu trả lời của bà Hương cho cấp trên xem để quyết định. “Thời gian để xem xét khoảng 10 phút. Bà hãy chờ ở đó,” ông ta yêu cầu.

• Yêu cầu mua máy móc

Bà Hương kể, “Tôi chờ trên Google Hangouts khoảng 15 phút thì ông ta quay trở lại và báo cho tôi biết là điểm phỏng vấn của tôi được 85% và tôi được mướn.”

“Rồi người chủ giống như có lời chào mừng tôi. Tôi hỏi ngày mai bắt đầu làm việc hả, họ nói tôi sẽ bắt đầu ngay khi các máy móc được trang bị đầy đủ. Họ sẽ gửi cho tôi giấy tờ hợp đồng làm việc, các qui định chính sách luật lệ, đãi ngộ của công ty… Ông ta lại nhắc đến mức lương,” bà Hương nói. “Đó là mức lương khá cao đối với loại công việc này, vì trung bình họ chỉ trả khoảng $12-$13/giờ thôi, trong khi ở đây lương huấn luyện đã $16/giờ rồi, tôi nghe mừng lắm!”

Bà Hương tỏ ra nôn nóng muốn được bắt tay ngay vào việc, “Ngày mai tôi sẽ được huấn luyện trên online phải không?”

“Bà sẽ được chỉ vẽ công việc khi máy móc dành cho việc làm được mua và chở đến nhà cho bà,” ông Alexander trả lời.

Ông ta yêu cầu bà Hương cung cấp đầy đủ tên, địa chỉ nhà, email, số điện thoại để đưa vào danh sách của hãng.

“Bà cần phải mua máy fax và máy ‘time tracker’ (máy tính giờ). Cả hai máy này phải mua từ nhà cung cấp máy móc cho công ty,” người phỏng vấn yêu cầu.

“Nhà cung cấp tên gì? Tôi có thể mua ở tiệm Sears hay Office Depot được không?” Bà Hương thắc mắc.

Người đại diện công ty tuyển người cho rằng chỉ có nhà cung cấp máy móc cho công ty mới biết chính xác họ cần máy gì, bà Hương chỉ việc chuyển tiền cho nơi đó thì họ sẽ giao máy đến nhà cho bà.

Bà Hương tỏ ra hơi lo lắng vì chưa bao giờ phải đi mua máy móc theo kiểu như thế. Bà đề nghị, “Hay là ông đặt mua dùm tôi rồi cho tôi số điện thoại của họ để tôi gọi trả tiền được không?”

“Tôi đã liên lạc với họ rồi. Hai máy này giá chỉ có $760. Họ hỏi là bà có muốn trả tiền luôn bây giờ không?” Nghe hỏi vậy, bà Hương đáp, “Muốn.”

“Bà mang tiền mặt ra nơi chuyển tiền nói họ gửi theo địa chỉ dưới đây. Tôi sẽ chờ trên online nói chuyện tiếp với bà sau khi bà mang hóa đơn chuyển tiền về,” người phía công ty mướn người viết.

Nơi họ muốn bà Hương chuyển tiền đến là: “Name: Gina Bello. City: Tustin. State: CA. Zip code: 92782”

• Vụ chuyển tiền bất thành

Bà Hương kể, sau khi được yêu cầu như vậy, bà đã lên online tìm kiếm nơi nhận chuyển tiền gần chỗ bà ở, nhưng tất cả đều đã đóng cửa vì hơn 6 giờ chiều.

Bà nhắn tin trên Google Hangouts cho ông Alexander rằng, “Nơi chuyển tiền đóng cửa, để tôi đi tìm tiệm khác.”

Hôm sau, bà Hương nhận được email gửi từ địa chỉ jardine.matheson2017@yandex.com với nội dung là lời chào mừng bà, như một thành viên mới của công ty Jardine Matheson. Đồng thời họ gửi cho bà giấy tờ hợp đồng làm việc, yêu cầu bà in ra, điền các thông tin vào, và scan gửi lại theo email người gửi, cùng hai bản copy ID của bà.

Người ghi tên dưới email này là Alexander Scott, số điện thoại (305) 501-7739.

Vẫn không mảy may thấy có dấu hiệu lừa đảo gì, bà Hương lại đi tìm nơi chuyển tiền để gửi tiền theo yêu cầu.

Bà nhớ lại, “Tôi cầm $800 đến một dịch vụ chuyển tiền ở góc đường Trask và Habor để nhờ họ chuyển. Ông chủ tiệm người Mễ kêu tôi đưa ổng số điện thoại của nơi đó để ổng hỏi chuyện trước. Tôi nói tôi không có. Ông ta bảo nếu không nói chuyện được với bên kia thì ông ta không chuyển.”

“Tôi năn nỉ ổng, nói phải gửi tiền để người ta gửi máy về cho tôi làm việc. Ông nói ông nghi ngờ đây là lừa đảo, vì có nhiều khách hàng của ông đã bị rồi, ông không muốn chịu trách nhiệm chuyện này, bà Hương kể tiếp.

Khi nghe ông chủ tiệm gửi tiền nói vậy, bà Hương “giật mình nhưng vẫn bán tín bán nghi.”

Trở về nhà, bà lại nhắn tin lên Google Hangouts cho người tên Alexander, “Tôi đã đến nơi chuyển tiền nhưng họ không chịu gửi vì họ yêu cầu phải có số điện thoại của nhà cung cấp thiết bị của công ty ông.”

Không nhận được hồi báo, bà Hương viết tiếp, “Tôi nghĩ là công ty có thể trả tiền máy móc này trước, rồi khi tôi làm việc, họ có thể trừ vào tiền lương của tôi, hiện tại tôi không có tiền mua máy fax và time tracker.”

Không ai trả lời cho bà.

Ngày tiếp theo, bà lại email ngược lại cho Alexander để hỏi cho rõ thêm một vài chi tiết trong hợp đồng làm việc mà họ gửi cho bà.

Bà nhận được trả lời, cùng địa chỉ email đó nhưng tên người trả lời là Kevin E.Regan, và cũng để số điện thoại (305) 501-7739.

Người này yêu cầu bà Hương phải vào Google Hangouts để “báo cáo” chuyện gửi tiền cho nhà cung cấp thiết bị như thế nào.

“Tôi trình bày lại chuyện ông chủ nơi chuyển tiền yêu cầu phải có số điện thoại, thì họ email lại cho biết tôi mua máy từ Mrs. Gina Bello, số phone của nơi bán máy là (305) 501-7739. Họ nói tôi cứ viết số phone đó vào sẵn tờ giấy có đề nơi chuyển tiền đến rồi nói cửa hàng chuyển theo đó,” bà Hương kể.

Bà Hương kiểm tra, và nhận ra rằng số phone này cũng là số phone ghi kèm theo email, và không phải ở California.

Người phụ nữ này lại email ngược lại cho họ, chỉ ra điều này, đồng thời đề nghị cho địa chỉ văn phòng ở Mỹ để bà tìm đến nhờ người giúp.

“Bà có thể đến chỗ chúng tôi ở Canada được không?” Kenvin trả lời.

“Cho tôi số điện thoại ở Canada đi, tôi có thể liên lạc,” bà Hương truy tiếp. Và cuộc “trò chuyện” giữa bà và những người tuyển dụng chấm dứt ở đó.

Bà nói với phóng viên Người Việt, “Thật sự nếu ông chủ tiệm gửi tiền không yêu cầu số điện thoại, không nói cho tôi biết nhiều người cũng đã bị gạt như vậy thì tôi vẫn nghĩ rằng mình đã qua một cuộc phỏng vấn tuyển người đàng hoàng. Họ làm thấy bài bản và tinh vi quá!”

“Bây giờ sao có nhiều kiểu lường gạt quá. Hy vọng không ai sẽ bị rơi vào trường hợp như tôi suýt bị. Chỉ có điều là tôi cũng cung cấp cho họ nhiều thông tin cá nhân nên cũng không biết như thế nào nữa,” bà Hương âu lo.