Hôm sau, trên đường trở về Miami, tôi ghé thăm tiệm Lee Nails của anh Hiền trên đảo Marathon. Anh chị Hiền đang làm cho khách. Anh Hiền nói: “Ngồi chơi đọc báo chờ mình một chút”. Khoảng 30 phút thì xong, anh nói: “Ông thấy không, có nghề nào kiếm tiền dễ và nhanh như nghề nail. Chỉ độ nửa tiếng mà bỏ túi 50 đô. Thế nên đổi nghề tới lui rồi tui cũng trở lại làm nail hà”. Anh Hiền cho biết cái “cộng đồng người Việt tí teo ở Key West” này có tổng cộng 26 người, gồm 5 gia đình mà làm chủ 4 tiệm nail chạy dài từ gần Miami tới tận Key West. Họ làm tiền ra là “để dành” thôi vì ít có dịp tiêu xài lắm. Chính nhờ nghề này mà bà con mình khấm khá, dư ăn dư để, giúp được thân nhân ở Việt Nam, nuôi con cái ăn học thành tài, thành những kỹ sư, luật sư, bác sĩ... khiến những cộng đồng di dân khác “lác mắt” luôn.

Thế mà gần đây thỉnh thoảng có một số bạn trẻ tỏ ra “phụ bạc” với nghề này. Dĩ nhiên là đối với những người có chí tiến thân, ngày đi làm, tối đi học thêm thì đến một ngày nào đó có thể chuyển qua những nghề mà theo họ là “cao sang” hơn và thu nhập cũng có thể nhiều hơn. Sở dĩ tôi nói “phụ bạc” nó (nghề nail) là vì có một số bạn trẻ sau một thời gian làm nail, có được ít tiền rồi đâm ra “lên mặt”, đòi đi làm những nghề có thu nhập hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn USD/năm cho oách, không thèm “ôm chân thiên hạ” nữa.

Nhưng rất nhiều người sau một thời gian lại cũng trở về nghề nail. Cái tâm lý “chê” nghề nail nảy sinh ở những người từng làm nghề này lâu năm. Và cái dở của những người làm nghề nail trong cộng đồng Việt ở Mỹ nằm ở chỗ cạnh tranh không khoan nhượng, không tổ chức được hiệp hội nghề nghiệp để “giữ giá”, tránh những trường hợp phá giá không cần thiết. Tôi nghe nhiều người kể rằng, hồi đó (tức những năm thập niên 80, 90) kiếm tiền dễ lắm.

Tại Denver, bang Colorado, tại Salt Lake City bang Utah hay tại nhiều nơi ở California... mỗi bộ full set (làm toàn bộ móng tay, gồm gắn móng giả, đắp bột, sơn, giũa...) kiếm “sơ sơ” 80 USD, thu nhập từng ngày còn cao hơn cả bác sĩ, dược sĩ nữa. Thấy mà ham. Chỉ tính riêng tiền tip (tiền thưởng của khách hàng cho người phục vụ) thôi là đã dư ăn dư để, nên chả mấy chốc mà nhà xe rạng rỡ. Tuy giá làm nail nay hạ hơn nhiều do các tiệm người Việt cạnh tranh nhau – thí dụ như giá làm một bộ full set nay chỉ còn từ 22 đến 30 USD – nhưng với bản tính cần cù làm tăng giờ, giới làm nail vẫn còn thu nhập khá cao, vẫn còn dư ăn dư để.

Có nghề nào dễ kiếm tiền và kiếm tiền nhanh hơn nghề nail? Học nghề chỉ vài ba tháng là xong, các tiểu bang khác thì khó khăn vì phải thi bằng tiếng Anh, qua bang Cali thì thi bằng tiếng Việt khỏe re, sau đó có đi làm ở các nơi thì đổi bằng. Bởi thế những người chuẩn bị đi định cư ở Mỹ, thậm chí những sinh viên, học sinh chuẩn bị đi du học, cũng ráng học trước ở Việt Nam một khóa cắt móng tay để “phòng thân”; lúc “sa cơ lỡ vận” có thể kiếm tiền được ngay.